KONULAR

Tarihsel Süreçte Din ve İnsan

Geçmişten bugüne insanlığın değişim sürecinde dinin rolünü ve bu süreçten dinin nasıl etkilendiğini ortaya koyabilmek dar alanda yapılacak araştırmalarla yahut tek yönlü bir bakış açısıyla yapılacak çalışmalarla mümkün olmayacaktır. Bu bağlamda konunun ilk olarak insan ve dini merkeze almak suretiyle antropoloji, mitoloji, dini metinler, inanışlar ve ritüeller gibi konular üzerinde yoğunlaşılarak ortaya konulması gerekmektedir. Ayrıca dinî reformlar ve devrimler, kolonizasyon, din ve savaşlar, dinî hareketlerin tarihsel etkileri, dinin gücü, din ve hukuk, eğitim ve din gibi hususlar da konunun kapsamlı bir analizi için dikkate alınması gereken meselelerdir. Bu doğrultuda “Tarihsel Süreçte Din ve İnsan” başlığı altında ele alınması muhtemel konular aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

İnsanlığın değişim sürecinde;

• Antropoloji ve Din
• Din ve Mitoloji
• Dini Metinlerin Yorumlanması
• Dinî İnanışların ve Ritüellerin İzleri
• Dinî Reformlar ve Devrimler
• Kolonizasyon ve Din
• Din ve Savaşlar
• Dinî Hareketlerin Tarihsel Etkileri
• Dinin Gücü ve Etkisi
• Din ve Hukuk
• Eğitim ve Din

Din, Felsefe ve Değişim

İnsanlık tarihi aynı zamanda düşüncenin tarihidir. İnsanlığın değişimiyle aynı doğrultuda düşüncede de sürekli bir değişim gerçekleşmiştir. Felsefi düşünce ve dinî inançlar da tarih boyunca sürekli bir etkileşim içinde olmuştur. Bu doğrultuda düşüncenin değişim sürecinde dinin rolünü ve yerini anlamak için felsefi düşünce ve dini inançlar, felsefi ve teolojik değişimler, modern düşüncede dinin yeri, felsefi akımlar ve dinin yeniden yorumu gibi muhtelif konular farklı perspektiflerden ele alınmalıdır. Bu bağlamda “Din, Felsefe ve Değişim” teması kapsamında irdelenmesi öngörülen konu başlıkları şöyledir:

Düşüncenin değişim sürecinde;

• Felsefi Düşünce ve Dini İnançlar
• Felsefî ve Teolojik Değişimler
• Modern Düşüncede Dinin Yeri
• Felsefi Akımlar ve Dinin Yeniden Yorumu
• Dinî Etik ve Ahlakî Değerlerin Değişimi
• Modern Toplumda Dinî Etik ve Seküler Etik Arasındaki İlişkiler

Kişisel Dönüşüm ve Din

Bireylerin kişisel gelişimi ve kimlik oluşumunda dinin önemli bir yer tuttuğu malumdur. Dinî inançlar, ritüeller ve manevi deneyimler bireylerin hayatlarında derin izler bırakır, onların kişisel gelişimlerine etki eder. Bu bağlamda insanın bireysel değişiminde dinin kişilik ve kimlik üzerindeki etkisi, inancın kişisel gelişime ve manevi iyi oluşa katkısı, dini pratiklerin rolü gibi meselelerin disiplinler arası bakış açısıyla ele alınmasına ihtiyaç vardır. “Kişisel Dönüşüm ve Din” teması içerisinde incelenmesinin yararlı olacağını düşündüğümüz konular şu şekildedir:

Bireysel değişim sürecinde;

• Dinin Kişilik ve Kimlik Üzerindeki Etkisi
• Dinî İnançların Kişisel Gelişime Katkıları
• Dinî Ritüellerin ve Pratiklerin Rolü

• Dinî Tecrübenin Yeri
• Manevi İyi Oluş

Modernite, Postmodernite ve Din

Tarihsel değişimler bireyin şekillenmesine etki ettiği gibi toplumları da dönüştürmüştür. Nitekim modernite sosyal ve kültürel yapılarda köklü değişiklilere sebep olmuştur. Bu süreçte din, modernleşme ve sekülerleşme ile karşı karşıya kalmış, kimi zaman gerileme gösterirken kimi zaman da canlanarak yeniden toplumsal hayatta yer bulmuştur. Postmoderniteyle birlikte de dini çeşitlilik ve çoğulculuk artmış, dini inançlar toplumsal uyum ve kültürel dönüşüm süreçlerinde önemli rol oynamaya devam etmiştir. Ayrıca küreselleşmeyle birlikte çoğalan yeni dini hareketler ve inanç sistemleri, yeni kimliklerin kazanılması ve sosyal yapıların şekillenmesinde etkili olmuştur. Bu bağlamda “Modernite, Postmodernite ve Din” olarak belirlediğimiz bu başlık altında irdelenmesinin yararlı olacağını öngördüğümüz konu başlıkları aşağıda verilmiştir:

Toplumsal değişim sürecinde;

• Dinî İnançların Rolü
• Din ve Kültürel Dönüşüm
• Dinî Çeşitlilik ve Toplumsal Uyum
• Din ve Sosyal Hareketler
• Din ve Modernleşme
• Dinî İnançların Sosyal Etkileri
• Sekülerleşme ve Dinî Canlanma
• Postmodernitenin Etkileri
• Kültürel Görecelik ve Din
• Küreselleşme ve Küresel Kimlikler
• Yeni Dini Hareketler ve Yönelimler
• Çoğulculuk ve Din
• Kuşak Farklılaşması ve Din
• Din ve Çağdaş Siyaset

Din, Medya ve Dijital Kültür

Postmodern dönemle birlikte görünür hale gelen dijital çağ, dini bilgi edinme kaynakları ve dini pratikler açısından hem yeni fırsatlar yaratmış hem de yeni zorluklar ortaya çıkarmıştır.  Dijital platformlar ve sosyal medya, dini söylemlerin ve toplulukların dönüşümüne sebep olmuştur. Çevrim içi dini otoriteler ve dijital dini topluluklar, geleneksel dini yapılarla etkileşime girerek yeni dini deneyimler sunmaktadır. Bu süreç netice itibariyle dini bilgi edinme kaynaklarının ve din dilinin evrimini beraberinde getirmiştir. Bu doğrultuda “Din, Medya ve Dijital Kültür” kapsamında ele alınması öngörülen konu başlıkları şu şekildedir:

Enformasyon kaynaklarının değişim sürecinde;

• Dini Bilgi Edinme Sorunu
• Din Dili
• Dijital Çağ ve Din
• Sosyal Medya ve Dini Pratikler
• Dijital Platformlarda Dinî Söylemler
• Çevrimiçi Dini Otorite
• Çevrimiçi Dini Topluluklar

Estetiğin Dönüşümü ve Din

Sanat ve estetik algısı, din ile yakından ilişkilidir. Geleneksel ve modern sanatlar, dinî temalar ve sembollerle zenginleşmiştir. Dinî mimari, edebi metinler ve musiki, dinin estetik üzerindeki etkisini gösteren önemli örneklerdir. Din, sanat anlayışını şekillendirerek, güzellik algısının değişiminde önemli bir rol oynamıştır. Genel hatlarıyla “Estetiğin Dönüşümü ve Din” şeklinde isimlendirdiğimiz bu tema içerisinde çalışılması muhtemel konu başlıkları şöyledir:

Güzellik algısının değişim sürecinde;

• Sanat Anlayışı
• Geleneksel ve Modern Sanatlar
• Dinî Mimari ve Estetik
• Sivil Mimari ve Din
• Edebi Metinlerin Yeri
• Musiki ve Din

Bilimsel Gelişmeler ve Din

Bilim ve teknolojinin dini inanç ve pratikler üzerinde önemli etkileri vardır. Bilimsel devrimler tarih boyunca dini düşünce biçimlerini ve dünya görüşlerini yeniden şekillendirmiştir. Transhümanizm, yapay zeka ve biyoteknoloji gibi modern bilimsel gelişmeler, dinin gelecekteki yerini, potansiyel etkilerini ve dönüşümünü incelemektedir. Bu bağlamda “Bilimsel Gelişmeler ve Din” başlığı altında ele alınması öngörülen konular aşağıdaki gibidir:

Bilim ve teknolojinin değişim sürecinde;

• Bilimsel Gelişmelerin Din Üzerindeki Etkisi
• Transhümanist Düşünce ve Dinin Geleceği
• Metaverse, Posthümanizm ve Din
• Yapay Zeka ve Din
• Biyoteknoloji ve Din